การจัดโครงสร้างกระทรวงตามพระราชบัญญัติปรับปรุงโครงสร้างกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ได้กำหนดบทบาทภาระหน้าที่ของรัฐมนตรีว่าการกระทรวง ให้เป็น ผู้รับผิดชอบสูงสุดในการปฏิบัติราชการของกระทรวง รับผิดชอบต่อผลงานและผลสัมฤทธิ์ของการปฏิบัติงานในกระทรวงโดยรวมความรับผิดชอบที่มีต่อประชาชนในฐานะเจ้าของประเทศ ต่อนายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหน้ารัฐบาล ต่อคณะรัฐมนตรี ต่อรัฐสภา และต่อข้าราชการและเจ้าหน้าที่ในสังกัดกระทรวงตามกฎหมาย

               รัฐมนตรีในฐานะผู้บังคับบัญชาสูงสุดของกระทรวง มีบทบาท ภารกิจและหน้าที่ในการกำหนดทิศทาง นโยบาย เป้าหมายและผลสัมฤทธิ์จากการทำงานของกระทรวง รวมถึงมีความรับผิดชอบต่อผลการปฏิบัติราชการในภาพรวมของกระทรวงให้สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาล และเอื้อประโยชน์สุขต่อประเทศชาติและประชาชน มีความรับผิดชอบในการแปลงนโยบายของรัฐบาลไปสู่การปฏิบัติในระดับกระทรวง ประสานการกำหนดนโยบายของกระทรวงและกระทรวงอื่น ๆ ให้สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาลและทิศทางในการพัฒนาประเทศ ทำหน้าที่กำกับ ดูแลการทำงานของกระทรวงให้สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาล สนับสนุนและร่วมแก้ไขปัญหาในการทำงานของกระทรวง ร่วมรับผิดชอบในการกำหนดวงเงินงบประมาณประจำปีของกระทรวง สรรหาและจัดหาทรัพยากรเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการปฏิบัติงานของกระทรวง ประสานการปฏิบัติงานภายในกระทรวงร่วมกับรัฐมนตรีต่างกระทรวงที่มีพันธกิจสัมพันธ์กันเพื่อกำหนดทิศทางการพัฒนาให้สอดคล้องและเชื่อมโยงกัน ประชาสัมพันธ์และเผยแพร่การทำงานของกระทรวงต่อสาธารณชนและรายงานต่อคณะรัฐมนตรี และรัฐสภา